بررسی نقوش پرنده بر سفال نیشابور قرون 3 تا 5 ه.ق

چکیده ظروف سفالین نیشابور در قرون 3 تا 5 ه.ق گروه وسیعی را تشکیل می دهند که درصد عمده ای از آن ها با انواع نقوش انسانی، جانوری و تجریدی تزئین شده اند. سبک طراحی این نقوش معرف شیوه ای انتزاعی است که نشان از یک هم سنخی در ساختار بصری با آثار هنری دوره ی معاصر دارد و از جمله ی آن طراحی انواع پرندگان با نمود های تصویری متنوع است. این پژوهش سعی بر تحلیل و توصیف شیوه ی طراحی و ساختار بصری پرندگان منقوش بر سفال نیشابور در ارتباط با مواد و مصالح شکل دهنده آن ها دارد تا به معرفی بخشی از سنت های نقش پردازی ایرانی و شناخت ویژگی های ظهور یافته در آن ها بپردازد. ظروف سفالین اغلب متشکل از کاسه ها و بشقاب ها مدور در اندازه های کوچک و بزرگ است که توسط فنون اجرایی شامل نقاشی زیرلعابی با رنگ های مشکی، زرد، سبز،صورتی با پوشش لعاب سربی و همچنین به کارگیری انواع پوشش گلی سفید، مشکی و زیتونی تزئین شده اند. از نکات مهم در طراحی نقوش پرندگان بر روی این ظروف، هماهنگی با مواد و مصالح و فنون اجرایی و بهره گیری هوشمندانه از قابلیت های هر یک ازاین فنون در طراحی نوع خاصی از پرندگان است. همچنین شناخت و مهارت در به کار گیری عناصر بصری به منظور نقش پردازی بر سطح ظروف مدور که می توان در استفاده موزون از نقاط، خطوط و سطوح، حفظ تناسب و هماهنگی در ترکیب بندی اجزاء طرح و... مشاهده کرد که در مجموع منجر به طرحی متوازن، منظم و زیبا شده است. کلیدواژه ها هنر، هنر ایران، نیشابور، سفال، سفال نیشابور، نقوش پرنده، ساختار بصری